Ο Σακχαρώδης Διαβήτης αποτελεί μία από τις σημαντικότερες προκλήσεις της δημόσιας υγείας στις σύγχρονες κοινωνίες.
Εκατομμύρια άνθρωποι νοσούν και η σωστή διατροφή διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στην διαχείριση αλλά και την πρόληψή της πάθησης. Στην Ελλάδα ειδικότερα, περισσότεροι από 1 εκατομμύριο άνθρωποι πάσχουν, ενώ υπολογίζεται ότι περισσότεροι από 300.000 δεν το γνωρίζουν!
Δυστυχώς, ο αριθμός των ατόμων που πάσχουν από διαβήτη στην Ελλάδα έχει τετραπλασιαστεί τα τελευταία 30 χρόνια.
Τι είναι ο Σακχαρώδης Διαβήτης
Ο Διαβήτης είναι μια χρόνια μεταβολική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από αδυναμία του οργανισμού να ρυθμίσει σωστά τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα.
Η γλυκόζη αποτελεί την κύρια πηγή ενέργειας για το σώμα και προέρχεται από τις τροφές που καταναλώνουμε, κυρίως από υδατάνθρακες. Μεταφέρεται στα κύτταρα μέσω του αίματος από την ινσουλίνη, μια ορμόνη που παράγεται από το πάγκρεας.
Όταν υπάρχει πρόβλημα με την παραγωγή ή τη δράση της ινσουλίνης, τα επίπεδα γλυκόζης αυξάνονται, οδηγώντας σε υπεργλυκαιμία.
Τύποι Διαβήτη
Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι Διαβήτη, ο Διαβήτης Τύπου 1 και ο Διαβήτης Τύπου 2:
Διαβήτης τύπου 1
Είναι αυτοάνοση πάθηση, όπου το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στα β-κύτταρα του παγκρέατος που παράγουν ινσουλίνη. Αυτός ο τύπος συνήθως εμφανίζεται σε νεαρή ηλικία και απαιτεί καθημερινή χορήγηση ινσουλίνης.
Διαβήτης τύπου 2
Είναι η πιο κοινή μορφή Διαβήτη και συχνά συνδέεται με παράγοντες όπως η παχυσαρκία, η καθιστική ζωή και η γενετική προδιάθεση. Στον τύπο αυτό, το σώμα είτε δεν παράγει αρκετή ινσουλίνη είτε δεν μπορεί να τη χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά (ινσουλινοαντίσταση).
Διαβήτης κύησης
Ο Διαβήτης Κύησης εμφανίζεται κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης και αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης Διαβήτη τύπου 2 αργότερα στη ζωή.
Διαβήτης και διατροφή: Σχέση αλληλεξάρτησης
Η διατροφή παίζει θεμελιώδη ρόλο στη διαχείριση όλων των τύπων Διαβήτη.
Επηρεάζει σημαντικά την σταθεροποίηση του σακχάρου στο αίμα και την πρόληψη επιπλοκών όπως καρδιαγγειακές παθήσεις, νεφροπάθεια και νευροπάθεια.
Υδατάνθρακες
Οι υδατάνθρακες επηρεάζουν περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο μακροθρεπτικό συστατικό τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα.
Οι απλοί υδατάνθρακες όπως η ζάχαρη και τα λευκά άλευρα προκαλούν ταχεία αύξηση του σακχάρου και συνεπώς, είναι σημαντικό να επιλέγονται σύνθετοι όπως:
- ολικής άλεσης δημητριακά
- όσπρια
- φρούτα με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη
- λαχανικά πλούσια σε φυτικές ίνες (καθυστερούν την απορρόφηση της γλυκόζης)
Λιπαρά
Τα υγεινά λιπαρά μπορούν να συμβάλλουν στην πρόληψη καρδιαγγειακών παθήσεων, οι οποίες είναι συχνές στους διαβητικούς.
Τα υγιεινά λιπαρά περιλαμβάνουν το ελαιόλαδο, τους ξηρούς καρπούς και τα ψάρια πλούσια σε ω3 όπως ο σολομός. Ωστόσο, πρέπει να αποφεύγονται αυστηρά τα κορεσμένα και τρανς λιπαρά που βρίσκονται σε επεξεργασμένα τρόφιμα και τηγανητά.
Πρωτεΐνες
Οι πρωτεΐνες βοηθούν επίσης στην διατήρηση του κορεσμού και στην ρύθμιση του σακχάρου. Καλές πηγές πρωτεϊνών είναι τα ψάρια , τα θαλασσινά, το κοτόπουλο χωρίς πέτσα και καλές πηγές φυτικών πρωτεΐνών το τόφου και τα όσπρια.
Μικρά συχνά γεύματα και ενυδάτωση
Η κατανάλωση μικρών, συχνών γευμάτων συμβάλλει στην σταθεροποίηση του σακχάρου και είναι σημαντικό να διατηρείται σταθερή η πρόσληψη θερμίδων και υδατανθράκων κατά την διάρκεια της ημέρας.
Βέβαια, το νερό είναι ζωτικής σημασίας για την γενική υγεία αλλά και για την ρύθμιση του σακχάρου. Προφανώς, πρέπει να αποφεύγονται τα ζαχαρούχα ποτά, το τσάι χωρίς ζάχαρη ή ροφήματα με χαμηλές θερμίδες και φυσικά το αλκοόλ το οποίο μπορεί να επηρεάσει τα επίπεδα γλυκόζης.
Διατροφικά σχήματα κατάλληλα για διαβητικούς
Υπάρχουν διάφορα διατροφικά μοντέλα που μπορούν να βοηθήσουν στην διαχείριση του Διαβήτη:
- Μεσογειακή διατροφή: Πλούσια σε λαχανικά, φρούτα, ελαιόλαδο, ψάρια και ολικής άλεσης προϊόντα
- Διατροφή DASH: Επικεντρώνεται στην μείωση του αλατιού, την αύξηση φρούτων, λαχανικών και άπαχων πρωτεϊνών
- Χαμηλή σε υδατάνθρακες διατροφή: Μπορεί να βοηθήσει στην μείωση του σακχάρου αλλά απαιτείται προσοχή για να διασφαλιστεί η επαρκής πρόσληψη θρεπτικών συστατικών
Διαβήτης και άσκηση
Η άσκηση αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες για την ρύθμιση του διαβήτη.
Αρχικά, αυξάνει την ευαισθησία των κυττάρων στην ινσουλίνη, συμβάλλοντας στη μείωση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα. Παράλληλα, βελτιώνει την λειτουργία της, μειώνοντας την αντίσταση σε αυτήν, γεγονός που συμβάλλει σημαντικά στη διαχείριση του διαβήτη τύπου 2.
Επίσης, η τακτική άσκηση βοηθά στην διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους, το οποίο είναι καθοριστικό για την πρόληψη και τον έλεγχο της νόσου. Παράλληλα, μειώνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων, οι οποίες είναι συχνότερες σε διαβητικούς.
Επιπλέον, ενισχύει την μυϊκή μάζα, επιτρέποντας την καλύτερη απορρόφηση και αξιοποίηση της γλυκόζης από τον οργανισμό. Η άσκηση βοηθά ακόμα στη μείωση του στρες, το οποίο μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τα επίπεδα σακχάρου.
Τέλος, προάγει την γενικότερη υγεία και ευεξία, βελτιώνοντας συνολικά την ποιότητα ζωής.
Καταλήγοντας
Η σωστή διατροφή αποτελεί τη βάση για τη διαχείριση του Διαβήτη και την προαγωγή της υγείας.
Οι υγιεινές και ισορροπημένες επιλογές τροφών και η σταθερή ενυδάτωση είναι μερικές από τις στρατηγικές που βοηθούν στην πρόληψη και την ρύθμιση του Διαβήτη και η συμβολή ενός επαγγελματία Διατροφολόγου για την διαμόρφωση ενός εξατομικευμένου προγράμματος διατροφής είναι πάντα πολύτιμη.