Η κορτιζόνη είναι ένα από τα φάρμακα που καταπραΰνουν γρήγορα πόνους, φλεγμονές και αλλεργίες.
Έχει ισχυρές αντιφλεγμονώδεις και ανοσοκατασταλτικές ιδιότητες, με αποτέλεσμα να κάνει τη διαφορά. Ωστόσο, όσο αποτελεσματική κι αν είναι, συνοδεύεται από παρενέργειες που επηρεάζουν τόσο το σώμα αλλά και την ψυχολογία.
Τι πρέπει όμως να γνωρίζουμε για την κορτιζόνη και πώς μπορούμε να μειώσουμε τους κινδύνους της;
Τι είναι η κορτιζόνη και πώς λειτουργεί
Η κορτιζόνη παράγεται φυσικά από τα επινεφρίδια. Πρόκειται για μια στεροειδή ορμόνη που ανήκει στα γλυκοκορτικοειδή, τα οποία βοηθούν τον οργανισμό να ανταποκρίνεται στο στρες.
Η συνθετική κορτιζόνη χρησιμοποιείται ως φάρμακο σε μορφή δισκίων, ενέσεων και κρεμών και η δοσολογία της ποικίλλει ανάλογα με τη φύση και τη σοβαρότητα της ασθένειας.
Πότε συνιστάται η λήψη κορτιζόνης
Η κορτιζόνη χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση φλεγμονών, αλλεργικών αντιδράσεων, αυτοάνοσων νοσημάτων, αρθρίτιδας και άλλων χρόνιων παθήσεων.
Οι ιδιότητές της βοηθούν στην μείωση των συμπτωμάτων όπως ο πόνος, η διόγκωση και η αίσθηση δυσφορίας που συνοδεύουν τις φλεγμονώδεις καταστάσεις. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση σοβαρών καταστάσεων όπως το άσθμα ή ακόμα και κάποιες μορφές καρκίνου.
Κορτιζόνη και πιθανές παρενέργειες
Η κορτιζόνη είναι πιθανό να προκαλέσει παρενέργειες όταν λαμβάνεται σε μεγάλες δόσεις ή για παρατεταμένο χρονικό διάστημα. Για την ακρίβεια, η συχνότερη παρενέργεια είναι η αύξηση βάρους και η κατακράτηση υγρών και αυτό διότι προκαλεί αύξηση της όρεξης.
Επίσης, η μακροχρόνια χρήση της συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο οστεοπόρωσης επειδή επηρεάζεται η απορρόφηση του ασβεστίου και κατ’ επέκταση η υγεία των οστών.
Η κορτιζόνη επιπλέον μπορεί να προκαλέσει:
- αυξήσεις στην πίεση του αίματος, ιδιαίτερα σε άτομα με προδιάθεση για υπέρταση
- γαστρικά προβλήματα, όπως έλκος και γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση
Τέλος, η κορτιζόνη μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, καθιστώντας την πρόκληση για άτομα με διαβήτη ή προδιαβητικές καταστάσεις.
Πόσο διάστημα χρειάζεται για να αποβληθεί από τον οργανισμό η κορτιζόνη
Η διάρκεια αποβολής της κορτιζόνης από τον οργανισμό εξαρτάται από τη δόση, τη συχνότητα χορήγησης και τον μεταβολισμό κάθε ατόμου.
Γενικά, ο οργανισμός χρειάζεται μερικές ημέρες έως μία εβδομάδα για να αποβάλλει την κορτιζόνη μετά τη διακοπή της θεραπείας. Ωστόσο, αν η θεραπεία έχει παραταθεί, οι επιδράσεις της στα όργανα και τον οργανισμό ενδέχεται να έχουν μεγαλύτερη διάρκεια.
Κορτιζόνη και ψυχολογία
Η παρατεταμένη χρήση κορτιζόνης εκτός από τις σωματικές επιπτώσεις, έχει αρνητικό αντίκτυπο και στην ψυχολογία.
Ειδικότερα, επηρεάζει τον εγκέφαλο, κυρίως το σύστημα του άξονα υποθάλαμου-υπόφυσης-επινεφριδίων. Η παρατεταμένη χρήση της μπορεί επίσης να οδηγήσει σε διακυμάνσεις της διάθεσης, άγχος ή ακόμα και κατάθλιψη σε ευαίσθητα άτομα.
Επιπρόσθετα, συχνά προκαλεί αϋπνία, ιδιαίτερα αν λαμβάνεται το βράδυ, καθώς επηρεάζει τον κιρκάδιο ρυθμό και αυξάνει τα επίπεδα ενέργειας.
Κορτιζόνη και διατροφή
Η διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο στην μείωση των παρενεργειών της κορτιζόνης.
Η κατανάλωση γαλακτοκομικών, λιπαρών ψαριών, ξηρών καρπών και η έκθεση στον ήλιο συμβάλλουν στην διατήρηση του ασβεστίου και της βιταμίνης D. Κατ’ επέκταση, βοηθούν στην διατήρηση της οστικής υγείας και την πρόληψη της οστεοπόρωσης.
Όπως προαναφέρθηκε, η κορτιζόνη μπορεί να προκαλέσει κατακράτηση υγρών, γι’ αυτό είναι καλό να περιορίζεται η κατανάλωση αλατιού. Η επαρκής ενυδάτωση βοηθά στην απομάκρυνση των τοξινών και στην αντιμετώπιση της κατακράτησης υγρών.
Επιπλέον, το κάλιο συμβάλλει στην ισορροπία των επιπέδων υγρών στο σώμα. Τροφές πλούσιες σε κάλιο είναι η μπανάνα, το αβοκάντο, οι πατάτες και το σπανάκι.
Ακόμη, κατά την λήψη κορτιζόνης λόγω της πιθανής αύξησης σακχάρου στο αίμα, είναι προτιμότερο να καταναλώνονται σύνθετοι υδατάνθρακες αντί για απλούς.
Τέλος, τα αντιοξειδωτικά (όπως η βιταμίνη C και τα φλαβονοειδή) προστατεύουν τον οργανισμό από τις φλεγμονές και τις ελεύθερες ρίζες. Φρούτα όπως τα μούρα, τα πορτοκάλια και τα λαχανικά όπως το μπρόκολο και το σπανάκι είναι καλές επιλογές.
Κορτιζόνη και αλκοόλ
H κατανάλωση αλκοόλ κατά τη διάρκεια θεραπείας με κορτιζόνη καλό είναι να αποφεύγεται διότι ενισχύει ορισμένες παρενέργειες. Για παράδειγμα, ενισχύει την αύξηση της αρτηριακής πίεσης, τις διαταραχές στη διάθεση και τα προβλήματα στο πεπτικό σύστημα.
Παράλληλα, η κορτιζόνη αυξάνει την ευαισθησία του οργανισμού στο αλκοόλ και συνδυαστικά προκαλείται πρόσθετη κόπωση, ανισορροπία και στομαχικές ενοχλήσεις.
Καταλήγοντας
Η χρήση κορτιζόνης είναι αποτελεσματική για πολλές σοβαρές παθήσεις, αλλά η μακροχρόνια χρήση της χρειάζεται προσοχή και παρακολούθηση.
Η κατάλληλη διατροφή και η προσαρμογή της καθημερινότητας μπορούν να συμβάλλουν στην ελαχιστοποίηση των παρενεργειών και στη διατήρηση της υγείας.