Ο βασικός Μεταβολισμός είναι ένας πολύτιμος δείκτης για τους επιστήμονες υγείας και ειδικά για τους Διατροφολόγους.
Για όσους δεν τον γνωρίζουν ή δεν είναι ειδικοί, ίσως είναι απλά ένας δείκτης. Στην ουσία όμως κρύβει μέσα του το μυστικό της ζώης για όλα τα έμβυα όντα μιας και έχει να κάνει με τις συνολικές διεργασίες που γίνονται ώστε ένας οργανισμός να διατηρηθεί στην ζωή.
Αλήθεια, γνωρίζεις πόση ενέργεια χρειάζεται να καταναλώνει καθημερινά το σώμα σου;
Τι είναι ο Μεταβολισμός
Η ενέργεια που καταναλώνουμε ημερησίως ή αλλιώς οι θερμίδες (kcal), καθορίζεται από τον βασικό και τον ενεργό μεταβολισμό.
Ο Βασικός Μεταβολικός Ρυθμός αποτελεί την ενέργεια που χρειάζεται το σώμα μας για τις βασικές λειτουργικές ανάγκες σε κατάσταση ηρεμίας και ύπνου. Οι λειτουργίες αυτές περιλαμβάνουν την αναπνοή, την διατήρηση της θερμοκρασίας, την λειτουργία των οργάνων και των συστημάτων γενικότερα.
Ο Eνεργός Mεταβολισμός αφορά την επιπλέον ενέργεια που χρειάζεται το σώμα για να εκτελέσει τις επιπλέον δραστηριότητες της καθημερινότητας. Αντικατοπτρίζει δηλαδή την ενεργειακή κατανάλωση που προκαλείται από την σωματική δραστηριότητα και μετά από κάθε γεύμα για την πέψη και την απορρόφηση.
Ο βασικός Μεταβολισμός αποτελεί το μεγαλύτερο ποσοστό της συνολικής ημερήσιας ενεργειακής δαπάνης, σχεδόν τα 2/3 αυτής. Εξαίρεση αποτελούν οι αθλητές λόγω υψηλής φυσικής δραστηριότητας καθώς και τα άτομα που εκτελούν βαριές χειρωνακτικές εργασίες.
Τι επηρεάζει τον Μεταβολισμό
Ο Βασικός Μεταβολικός Ρυθμός διαφέρει τόσο μεταξύ των ατόμων, όσο και στο ίδιο το άτομο από μέρα σε μέρα και αρκετοί παράγοντες τον επηρεάζουν
Ηλικία
Ο Βασικός Μεταβολισμός μειώνεται με την πάροδο του χρόνου, λόγω απώλειας της μυϊκής μάζας και μείωσης του ρυθμού της κυτταρικής λειτουργίας. Οι ηλικιωμένοι έχουν μικρότερο μεταβολισμό από του νεότερους.
Βέβαια, σε περίπτωση που κάποιος ασκείται η μείωση του μεταβολισμού είναι μικρότερη.
Φύλο
Οι γυναίκες παρουσιάζουν χαμηλότερο βασικό μεταβολισμό από ό,τι οι άνδρες σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Αυτό φαίνεται να οφείλεται στην σύσταση του σώματος και στο διαφορετικό ορμονικό προφίλ.
Σωματικό μέγεθος και σύσταση
Τα άτομα με μεγαλύτερο σωματικό μέγεθος έχουν υψηλότερο βασικό μεταβολισμό. Όσο αφορά την σύσταση, η μυϊκή μάζα χαρακτηρίζεται «μεταβολικά ενεργή». Αυτό σημαίνει, ότι όσο περισσότερη μυϊκή μάζα έχει ένα άτομο, τόσο υψηλότερος είναι ο Μεταβολισμός.
Κατάσταση σωματικής και ψυχολογικής υγείας
Το στρες και οι έντονες συγκινήσεις αυξάνουν το βασικό μεταβολικό ρυθμό. Οι ορμόνες επηρεάζουν επίσης τον μεταβολισμό. Για παράδειγμα, σε υπερέκκριση θυροειδικών ορμονών, ο μεταβολισμός αυξάνεται, ενώ σε έλλειψη τους μειώνεται.
Ο ΒΜΡ σε καταστάσεις μόλυνσης, τραύματος, ασθένειας μπορεί να αυξηθεί. Ακόμη, σε κάποιες φυσιολογικές καταστάσεις, όπως η εγκυμοσύνη και ο θηλασμός ο ΒΜΡ αυξάνεται.
Διατροφική κατάσταση και άσκηση
Η καλή θρέψη και η υψηλή πρόσληψη θερμίδων διεγείρουν τον μεταβολισμό. Αντίθετα, σε κατάσταση υποθρεψίας, ο Βασικός Μεταβολισμός μειώνεται.
Σχετικά με την άσκηση, τείνει να αυξάνει τον Βασικό Μεταβολικό Ρυθμό τόσο κατά την διάρκεια της άσκησης όσο και μετά.
Ύπνος
Η έλλειψη και η κακή ποιότητα ύπνου φαίνεται να μειώνουν τον Βασικό Μεταβολικό Ρυθμό.
Μεταβολισμός, καφές και νικοτίνη
Υπάρχουν μελέτες που υποστηρίζουν ότι κάποια φάρμακα, η καφεΐνη και νικοτίνη οδηγούν σε αύξηση του Βασικού Μεταβολικού Ρυθμού.
Ωστόσο, απαιτείται περισσότερη έρευνα για να επιβεβαιωθεί κάτι τέτοιο, καθώς τα δεδομένα είναι ανεπαρκή.
Πώς υπολογίζεται ο Μεταβολισμός
Ο βασικός μεταβολικός ρυθμός υπολογίζεται με διάφορους τρόπους αλλά η πιο ευρέως διαδεδομένη μέθοδος είναι μέσω ειδικών εξισώσεων.
Εκτίμηση μεταβολισμού με χρήση εξισώσεων
Στις περισσότερες από αυτές τις εξισώσεις, χρησιμοποιείται το βάρος, το ύψος και η ηλικία και η πιο διαδεδομένη από αυτές είναι η εξίσωση των Harris–Benedict. Βέβαια, αυτού του τύπου οι εξισώσεις πραγματοποιούν εκτίμηση του βασικού μεταβολικού ρυθμού και όχι μέτρηση.
Εκτίμηση μεταβολισμού μέσω ανάλυσης σύστασης σώματος
Ένας ακόμη τρόπος προσδιορισμού του βασικού μεταβολισμού είναι μέσω της λιπομέτρησης που μπορεί να γίνει σε ένα Διαιτολογικό γραφείο. Ένας επαγγελματικός αναλυτής σύστασης σώματος μπορεί να εκτιμήσει μέσω της μυϊκής μάζας του εξεταζόμενου τον βασικό μεταβολισμό.
Μέτρηση μεταβολισμού με σπιρομετρία
Η πιο ακριβής και αξιόπιστη μέθοδος μέτρησης του βασικού μεταβολικού ρυθμού είναι η σπιρομετρία.
Για να πραγματοποιηθεί, απαιτείται ειδικός εξοπλισμός ο οποίος υπολογίζει την κατανάλωση οξυγόνου και την παραγωγή διοξειδίου του άνθρακα που συμβαίνει κατά τη διάρκεια της αναπνοής. Για να είναι αξιόπιστη η μέτρηση, ο εξεταζόμενος θα πρέπει να μην έχει:
- καταναλώσει φαγητό για 12 ώρες
- καταναλώσει νερό και καφεΐνη πριν την μέτρηση
- ασκηθεί για 5 ώρες
- καπνίσει τσιγάρο ή άλλες απαγορευμένες ουσίες
Συμπερασματικά
Ο Βασικός Μεταβολισμός είναι πολύ σημαντικός για το σώμα μας και επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες.
Αποτελεί βασικό λίθο για την αποτελεσματικότητα οποιασδήποτε διαιτολογικής παρέμβασης και είναι σημαντικό να πραγματοποιείται μια σωστή μέτρηση πριν τον σχεδιασμό κάποιου προγράμματος διατροφής. Με την βοήθεια ενός έμπειρου Διατροφολόγου μπορείτε να εφαρμόσετε διάφορους τρόπους για την επιβράδυνση της μείωσης αλλά και την αύξηση του.
Κλείστε ραντεβού για την δική σας μέτρηση μεταβολισμού
Θέλετε να ανακαλύψετε τις δικές σας ενεργειακές ανάγκες και να καταστρώσετε στην συνέχεια μια διατροφική στρατηγική για να πετύχετε τους στόχους σας;
Μπορώ να σας εξυπηρετήσω! Είμαι Διαιτολόγος στο Ναύπλιο, πιστοποιημένη Master Practitioner στις Διατροφικές Διαταραχές και κατέχω Diploma στο Positivity Coaching.
Θα χαρώ να επικοινωνήσετε μαζί μου με όποιον από τους ακόλουθους τρόπους επιθυμείτε για να προγραμματίσετε το ραντεβού σας:
- καλώντας στο 6932329673
- συμπληρώνοντας την φόρμα επικοινωνίας στην ιστοσελίδα μας
- στέλνοντας μήνυμα στην σελίδα μας στο facebook