Οι βιταμίνες είναι οι μικροί, αλλά πανίσχυροι σύμμαχοι της υγείας μας και χωρίς αυτές, το σώμα μας μοιάζει με μια μηχανή που δεν μπορεί να λειτουργήσει σωστά.
Παρά την μικρή τους ποσότητα, έχουν τεράστιο αντίκτυπο στην υγεία μας. Συμμετέχουν σε εκατοντάδες βιοχημικές διεργασίες, από την ενίσχυση του ανοσοποιητικού μέχρι τη διατήρηση υγιούς δέρματος και την ρύθμιση του μεταβολισμού.
Με απλά λόγια, οι βιταμίνες είναι απαραίτητες για τη ζωή μας. Τι συμβαίνει όμως όταν το σώμα δεν λαμβάνει τις βιταμίνες που χρειάζεται; Πώς επηρεάζεται η καθημερινότητά μας, και πώς μπορούμε να διατηρήσουμε την ισορροπία;
Τι είναι οι βιταμίνες
Οι βιταμίνες είναι οργανικές ενώσεις που χρειάζονται σε μικρές ποσότητες για να λειτουργήσει σωστά ο οργανισμός μας.
Δεν μπορούν να παραχθούν όλες από το σώμα, γι’ αυτό είναι απαραίτητο να τις λαμβάνουμε μέσω της διατροφής ή συμπληρωμάτων. Διακρίνονται σε δύο βασικές κατηγορίες τις υδατοδιαλυτές και τις λιποδιαλυτές.
Οι υδατοδιαλυτές διαλύονται στο νερό και δεν αποθηκεύονται στο σώμα. Πρόκειται για τις βιταμίνες του συμπλέγματος Β και τη βιταμίνη C. Όσο αφορά τις λιποδιαλυτές, διαλύονται στο λίπος και αποθηκεύονται στο σώμα. Περιλαμβάνουν τις βιταμίνες A, D, E και K.
Τι ρόλο έχουν οι βιταμίνες
Βιταμίνη A
Βελτιώνει την όραση, προάγει την υγεία του δέρματος και ενισχύει το ανοσοποιητικό. Κύριες πηγές της είναι τα καρότα, οι γλυκοπατάτες, το σπανάκι, τα ψάρια και τα γαλακτοκομικά.
Η έλλειψη της προκαλεί νυχτερινή τύφλωση και ξηροδερμία.
Βιταμίνες του Συμπλέγματος Β
Συμμετέχουν στην μετατροπή της τροφής σε ενέργεια και στην λειτουργία του νευρικού συστήματος. Βασικές πηγές είναι τα δημητριακά ολικής άλεσης, το κρέας, τα αυγά, τα γαλακτοκομικά και τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά.
Η έλλειψη τους μπορεί να προκαλέσει κόπωση, αναιμία, νευρικότητα και προβλήματα στο δέρμα.
Βιταμίνη C
Ενισχύει το ανοσοποιητικό, βοηθά στη σύνθεση κολλαγόνου και δρα ως αντιοξειδωτικό. Την συναντάμε κυρίως στα εσπεριδοειδή, στις φράουλες, στις πιπεριές και στο μπρόκολο.
Η έλλειψη της προκαλεί κυρίως κόπωση, αδυναμία και σε ακραίες περιπτώσεις σκορβούτο.
Βιταμίνη D
Συμβάλλει στην απορρόφηση του ασβεστίου, ενισχύοντας τα οστά. Την προσλαμβάνουμε συνήθως από τον ήλιο, την κατανάλωση λιπαρών ψαριών, αυγών και εμπλουτισμένων γαλακτοκομικών.
Τα μειωμένα επίπεδα της αποδυναμώνουν το ανοσοποιητικό, προκαλούν οστεομαλακία και συμβάλλουν στην ανάπτυξη οστεοπόρωσης στους ενήλικες. Στα παιδιά η έλλειψη της οδηγεί σε ραχίτιδα.
Βιταμίνη E
Προστατεύει τα κύτταρα από τις ελεύθερες ρίζες, συμβάλλοντας στην αντιγήρανση. Οι πηγές της είναι οι ξηροί καρποί, οι σπόροι και τα φυτικά έλαια.
Τα χαμηλά επίπεδα της έχουν συσχετιστεί με προβλήματα στο νευρικό σύστημα.
Βιταμίνη K
Προάγει την πήξη του αίματος και την υγεία των οστών. Βασικές πηγές είναι τα λαχανικά όπως μπρόκολο, σπανάκι, λάχανο. Η απουσία της προκαλεί αιμορραγικές διαταραχές
Πώς να προληφθεί η έλλειψη σε βιταμίνες
Η πρόληψη της έλλειψης βιταμινών ξεκινά από μια ισορροπημένη διατροφή, που περιλαμβάνει μια μεγάλη ποικιλία τροφών.
Τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά είναι πλούσια σε βιταμίνες και γενικά τα εποχιακά προϊόντα πρέπει να προτιμώνται για μέγιστη θρεπτική αξία.
Οι πρωτεΐνες από ζωικές πηγές όπως το κρέας, το ψάρι και τα αυγά, προσφέρουν απαραίτητες βιταμίνες του συμπλέγματος Β. Αντίστοιχα, τα λιπαρά ψάρια όπως ο σολομός, είναι πλούσια σε βιταμίνη D.
Τα δημητριακά ολικής άλεσης και τα όσπρια είναι εξαιρετικές πηγές φυλλικού οξέος και βιταμινών του συμπλέγματος Β. Επίσης, τα υγιεινά λιπαρά από το ελαιόλαδο, το αβοκάντο και τους ξηρούς καρπούς ενισχύουν την απορρόφηση των λιποδιαλυτών βιταμινών. Ακόμη , η κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων παρέχει βιταμίνες A, D και B12.
Ο επαρκής χρόνος στον ήλιο είναι πολύτιμος γιατί βοηθά στη φυσική σύνθεση της βιταμίνης D. Ωστόσο, η διατροφή κάθε ανθρώπου πρέπει να είναι εξατομικευμένη. Οι ανάγκες σε βιταμίνες διαφέρουν ανάλογα με την ηλικία, το φύλο, τη φυσική δραστηριότητα και τυχόν προβλήματα υγείας.
Ορισμένοι άνθρωποι, όπως οι έγκυες γυναίκες, οι ηλικιωμένοι ή όσοι έχουν χρόνιες παθήσεις, χρειάζονται επιπλέον υποστήριξη μέσω συμπληρωμάτων ή ειδικών τροφών.
Καταλήγοντας
Οι βιταμίνες είναι απαραίτητες για την υγεία και τη σωστή λειτουργία του οργανισμού μας.
Μια ισορροπημένη διατροφή και η προσαρμογή στις προσωπικές ανάγκες μπορούν να προλάβουν ελλείψεις και να διασφαλίσουν την ευεξία μας.